Już na samym początku możemy podać ciekawostkę: po odzyskaniu niepodległości Polski w 1918 r. władze miasta Przemyśla rozpoczęły starania o budowę w Przemyślu linii tramwajowej mającej rozwiązać rosnące zapotrzebowanie na dogodne przemieszczanie się mieszkańców. Projekt ten do dnia dzisiejszego niestety nie doczekał się realizacji. Dynamiczna rozbudowa miasta w latach 20-tych byłego stulecia spowodowała konieczność uruchomienia komunikacji miejskiej. Pierwszym przewoźnikiem była prywatna firma autobusowa przewozowa. Żywotność tej firmy była krótka, bowiem po pewnym czasie jej działalności nastąpiło bankructwo. Komunikacja miejska wznowiona została w październiku 1927 r., kiedy to za zgodą Magistratu Królewskiego, wolnego miasta Przemyśla powołano Towarzystwo Autobusowe Przemyśla (ATP) obsługujące 3 linie na trasach:
1. Mickiewicza – Plac na Bramie – Kazimierza Wielkiego – Rynek – Kościuszki – Most – 3-go Maja
2. Ul. Mickiewicza – Rynek – Grunwaldzka
3. Plac na bramie – Słowackiego
Również ten przewoźnik splajtował, bowiem frekwencja nie zabezpieczała dochodów umożliwiających pokrycie kosztów. W 1945 r. w lipcu powstało przedsiębiorstwo przewozowe Państwowa Komunikacja Samochodowa obsługiwana przez ekspozyturę PKS w Krakowie. W 1948 r. powstał Oddział PKS w Przemyślu. Wraz z odbudową Przemyśla po zniszczeniach wojennych przyłączono do miasta okoliczne wsie, przez co obszar działania komunikacji zwiększał się coraz bardziej. Dlatego Uchwałą z dnia 23.12.1958 r., Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Przemyślu powołano w Przemyślu Miejską Komunikację Samochodową, jako zakład wielobranżowego Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Przemyślu. W tym okresie pojawiły się na ulicach miasta pierwsze autobusy, a było ich w początkowym stanie 5. Kursowały one w trzech liniach: linia nr 1 łączyła ul. 1-go Maja z Ostrowem, autobusy linii nr 2 kursowały od ul. 3-go Maja do Przekopanej, natomiast autobusy linii nr 3 jeździły od ul. Rogozińskiego do Pikulic.
Zajezdnię MKS-u zlokalizowano przy ul. Grunwaldzkiej po przejętym obiekcie PKS-u. 12.04.1961 r. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Przemyślu postanowiło uruchomić nowe linie komunikacji miejskiej i przedłużyć dotychczasowe poza granice miasta i tak: linia nr 5 łącząca dotychczas Dworzec Główny PKP Przemyśla z Nadsaniem (Prałkowcami) została przedłużona do Krasiczyna. Długość trasy wynosiła 11 km, obejmowała 12 przystanków o częstotliwości przejazdów – 1 godziny. Uruchomiono nową linię nr 6, która połączyła Dworzec Główny PKP Przemyśl z Dworcem PKP Żurawica. Trasa – 10,5 km – przebiegała ul. 3-go Maja do Żurawicy Górnej i Dolnej, licząc 12 przystanków o częstotliwości przejazdów – 1 godziny. Utworzono nową linię nr 7, która łączyła Przemyśl z Buszkowicami oraz linię nr 8, która przebiegała od Dworca Kolejowego – przez ul. Słowackiego i Herburtów – do Hermanowic.
Od 01.01.1962 r. zakład został przekształcony w Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, jako samodzielne przedsiębiorstwo terenowe, działające na zasadzie pełnego rozrachunku gospodarczego, podporządkowane administracyjnie Wojewódzkiemu Zjednoczeniu Gospodarki Komunalnej w Rzeszowie. Dyrektorem Przedsiębiorstwa został Zbigniew Augustyn, po którym w tym samym roku na stanowisko dyrektora powołano Kazimierza Bergera. W tym czasie stan zatrudnienia załogi wynosił 125 osób. Stan linii autobusowych w 1962 r. wyglądał następująco:
Linia nr 1: 1-go Maja – Kuńkowce
Linia nr 2: 3-go Maja – Krówniki
Linia nr 3: Szpital Miejski, Rogozińskiego – Podgrodzie (Nehrybka), Zakład „POLNA II”
Linia nr 4: Lipowica – Zakłady im. Dymitrowa „Fanina”
Linia nr 5: Nadsanie (Prałkowce) – ul. Lwowska
Linia nr 5a: Przemyśl, Dworzec PKP – Krasiczyn
Linia nr 6: Przemyśl, Dworzec PKP – Żurawica, Dworzec PKP
Linia nr 7: Buszkowice – Podgrodzie (Nehrybka) Zakłady „POLNA II”
Linia nr 8: Przemyśl, Dworzec PKP – Hermanowice
Linia nr 9: Przemyśl – Medyka
Linia nr 10: Przekopana – Nadsanie (Prałkowice)
Linia nr 11: Przekopana – Łetownia
W dalszych latach działalności komunikacji miejskiej w Przemyślu firma borykała się z różnymi problemami (brak wykwalifikowanej załogi, niewystarczająca liczba autobusów, przestarzały tabor i inne) a przede wszystkim z brakiem miejsca na tabor w zajezdni zlokalizowanej w samym centrum miasta. Obiekt nie miał możliwości rozwojowych, ponadto magazyn paliw znajdował się w odległości zbyt bliskiej od budynków mieszkalnych. Ze względu na to, już w 1962 r. przystąpiono do realizacji projektu nowej zajezdni. Prace przygotowawcze trwały od 1962 – 1968 r. W tym czasie opracowano projekt wstępnej budowy nowej zajezdni, zlokalizowanej przy ul. 1-go Maja, decyzję o lokalizacji szczegółowej, opinię o budowie nowej zajezdni.
W 1968 r. przedsiębiorstwo było już przygotowane do realizacji budowy nowej zajezdni, lecz jeszcze w tym samym roku cofnięto decyzję o lokalizacji. Podjęto nowe starania o wydanie następnej decyzji. Ostatecznie nowa zajezdnia miała zostać wybudowana przy ul. Lwowskiej przy trasie E22. Z chwilą otrzymania decyzji o budowie i lokalizacji zajezdni Dyrekcja MPK podjęła niezbędne kroki do realizacji inwestycji. W projektowanej zajezdni przewidziano parking, garaże, budynki stacji obsługi, stację paliw, magazyn materiałów łatwopalnych, dyspozytornię, budynek administracji, kotłownię. Lata 1970 – 1975 to okres budowy nowej zajezdni. W maju 1975 r. MPK przyjęło w posiadanie nową zajezdnię autobusową.
Rok 1975 jest ważny dla Przedsiębiorstwa również z innej przyczyny. Przeprowadzona reforma w podziale administracyjnym kraju powołała do życia Województwo przemyskie, nastąpiły też zmiany organizacyjne. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji w Przemyślu i Zakład Komunikacji Miejskiej w Jarosławiu połączone zostały w Oddział Komunikacji Miejskiej podporządkowany Wojewódzkiemu Przedsiębiorstwu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Przemyślu z siedzibą w Jarosławiu. Przed Oddziałem Komunikacji Miejskiej postawiono zadanie zabezpieczenia komunikacji miejskiej w Przemyślu i Jarosławiu, a także dogodną łączność z 11 gminami otaczającymi te miasta. Z komunikacji miejskiej korzystać mogło oprócz miasta Przemyśla i Jarosławia jeszcze 52 miejscowości, wprowadzono specjalne linie zamknięte (wynajem na dowóz ludzi do pracy i młodzieży do szkół), przedłużono niektóre linie, przystąpiono do unowocześniania taboru komunikacyjnego.
Od 1983 r. na ulicach Przemyśla pojawiają się autobusy wielkopojemne „Jelcz PR110”, uruchomiono pierwszą w województwie Stację Regeneracji akumulatorów. W celu podniesienia komfortu jazdy pasażerów ze szczególnym uwzględnieniem godzin szczytu począwszy od 1989 r. na ulicach Przemyśla pojawiają się autobusy przegubowe typu „IKARUS 280 M”. W tym czasie przedsiębiorstwo zatrudniało 400 pracowników i posiadało 130 autobusów, które obsługiwały Przemyśl i Jarosław. W celu pozyskiwania dodatkowych dochodów, 15.04.1988 r. uruchomiono regularną linię autobusową Przemyśl – Lwów, obsługiwaną przez WPKM Przemyśl i ATP Lwów.
Z piękniejszych kart Przemyskiego WPKM wyróżnionego m. in. odznaką „Za usługi dla województwa przemyskiego” i sztandarem, należy wynotować: rozpoczętą w 1962 r. akcję przekazywania nieodpłatnie 15 autobusów „autosan” wycofanych z eksploatacji (po remoncie i z roczną gwarancją napraw) na rzecz szkół gminnych tego województwa, trzecie miejsce w konkursie na najestetyczniejszą i najlepiej utrzymaną zajezdnię przedsiębiorstw komunikacji miejskiej w kraju.
Lata 90-te obfitowały w różne problemy ekonomiczne, z którymi musiało zmagać się nowe kierownictwo przedsiębiorstwa. W roku 1990 przez cały kraj przeszła fala strajków pracowników komunikacji miejskiej. W lipcu 1995 r. MZK w Przemyślu obchodziło XX Lecie istnienia bazy przy ul. Lwowskiej. Uroczystość związana z obchodami tej rocznicy połączono z Dniem Św. Krzysztofa – Patrona Kierowców. Od 25 sierpnia 1995 r. wprowadzono nowy rozkład jazdy autobusów. Został on opracowany przez zespół pracowników Politechniki Krakowskiej. Odbudowa taboru autobusowego w roku 1995 stała się zadaniem priorytetowym dla MZK. Wyremontowano 21 autobusów przy znacznej dotacji finansowej Urzędu Miejskiego. Pojawia się też pierwsza koncepcja wykorzystania gazu ziemnego, jako paliwa do zasilania silników w autobusach komunikacji miejskiej. We wrześniu 1996 r. wyruszyły na ulice miasta pierwsze trzy ekologiczne autobusy zasilane miejscowym gazem ziemnym, a rok później wprowadzono ich 14. Z dniem 1.09.1998 r. przestał istnieć Miejski Zakład Komunikacji, a rozpoczęła działalność spółka MZK Sp. z o.o. w Przemyślu.
W 2000 r. spółka ustabilizowała swoją sytuację ekonomiczną i rozpoczęła wieloletni program odnowy taboru autobusowego będący gwarantem wykonania zadań miasta Przemyśla dotyczących zaspokojenia potrzeb wspólnoty w zakresie lokalnego transportu zbiorowego. Głównym celem działalności Spółki było organizowanie i wykonywanie zbiorowych przewozów osobowych, które realizowano na terenie miasta Przemyśla oraz na terenie gmin ościennych (Przemyśl Gmina, Krasiczyn i Medyka) w oparciu o umowy zawarte z Zarządami tych jednostek samorządu terytorialnego. Poza wyszczególnioną wyżej działalnością przewozową Spółka prowadziła na podstawie umów z partnerami zagranicznymi międzynarodową komunikację autobusową (Lwów, Czerniowce, Drohobycz), usługi przewozowe okolicznościowe (wycieczki, itp.), usługi przewozowe specjalistyczne (dla osób niepełnosprawnych), kursy dla kandydatów na kierowców, usługi medyczne (w zakresie profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników), usługi remontowe środków transportu, usługi reklamowe oraz sprzedaż paliwa płynnego poprzez Ogólnodostępną Stację Paliw. W 2002 r. Zarząd Spółki podjął decyzję o likwidacji Ośrodka Szkolenia Kierowców oraz działalności przewozowej w zakresie przewozów międzynarodowych.
Obecnie MZK Przemyśl obsługuje 18 linii autobusowych (miejskich i podmiejskich). W taborze przewoźnika znajdują się:
Jelcz PR110 CNG – 5 sztuk
Jelcz 120M i 120M/1 – 4 sztuki
Otokar Vectio – 12 sztuk
Solaris Urbino 12 CNG – 1 sztuka
Solaris Urbino 10 – 2 sztuki
Autosan M12LF – 13 sztuk
Autosan M12LF CNG – 2 sztuki
Wśród taboru historycznego można wymienić m.in.: Sana H100B, Jelcza M11, Ikarusa 280.26, Scanię CR112, Ikarusa 260.04, Mercedesa-Benz O307 czy Autosana H6-20.02.
Od 1.07.2020 r. Prezesem MZK Przemyśl został Pan Łukasz Dziągwa, który do tego czasu związany był z Zarządem Transportu Miejskiego w Rzeszowie. Jako ostatnią ciekawostkę podamy, że w roku 2018, w MZK Przemyśl do czasu wprowadzenia nowych Autosanów, jeździły autobusy wypożyczone z MPK Rzeszów: 2 Solarisy Urbino 12 o nr taborowych 705 i 708, Neoplan N4016 o nr 752 oraz Jelcz 120MM/2 o nr 654.
Udostępniliśmy Państwu skrót (bo jest tego więcej!) najważniejszych wydarzeń historycznych związanych z tamtejszą komunikacją miejską. Za tę możliwość serdecznie dziękujemy dyrekcji oraz pracownikom MZK Przemyśl. Jeśli chodzi o zdjęcia, tym razem zapraszamy Państwa do przebogatej galerii zdjęć historycznych (zakładka „Historia MZK”) i tych z najnowszej historii, umieszczonych na stronie MZK Przemyśl: https://mzk.przemysl.pl/30/49/galeria.html
0 komentarzy